دماوند
طبیعت‌گردی در ایران
اروپاگردی با قطار
دوچرخه‌سواری در سواحل پرتغال
ویلا کنار دریاچه کوموی ایتالیا
کافه در کوچه‌پس‌کوچه‌های پاریس
تاتر در نیویورک
سینما در لس‌انجلس
کارناوال برزیل
و ده‌ها تجربه ناب دیگر که دوست‌دارم تا پایان عمرم داشته‌باشم.
به قول بابام، سفر خوبش خوبه، بدش هم خوبه 😉 درسته، حتا بدترین سفرها هم برایمان خاطره می‌شوند. شاید بیشترین خاطراتی که آگاهانه حفظشان می‌کنیم، خاطرات سفرهایمان باشد. ضرب‌المثل سفری هم که کم نداریم:
بسیار سفر باید تا پخته شود خامی
اگر می‌خواهی کسی را بشناسی، با او سفر برو.
من، به شخصه چون علاقه خاصی به خاطره‌نویسی و حفظ دارم، از سفرها، انواع عکس و فیلم و سوغاتی به همراه می‌آورم. در دوران دانشجویی هم به دلیل هیجانی که داشتم، تمام سفرها و اردوهایمان را با جزئیات می‌نوشتم.
با ظهور اینستاگرام، مردم برای چشم‌وهم‌چشمی هم که شده، حین سفرشان از هر نقطه‌ای بالاخره عکس و فیلمی به اشتراک می‌گذارند. اما بازهم در این میان کم هستند کسانی که با علاقه قلبی و پیگیرانه سفرهایشان را مستند می‌کنند.
یکی از این افرادی که -البته نه در اینستاگرام- دیده‌ام و از کارش خوشم آمده، منصور ضابطیان است. او از سفرهایی که طی سالهای گذشته رفته، چندین کتاب منتشر کرده که هرکدام به چندین چاپ رسیده‌اند. از نظر من کار او یک نوع خاطره‌نویسی خلاقانه، یک مستندسازی حرفه‌ای و هنرمندانه است که علاوه بر حفظ و ثبت اطلاعات و خاطرات سفرش، فرصت درآمدزایی و دیده‌شدن هم بوجود آورده است.
برخی از آثار او:
- مارک و پلو، منصور ضابطیان (مجموعه‌ای از سفرنامه‌ها و عکس‌ها)
یکی از مهمترین راههای گسترش حجم این «دنیای درونی» و حفظ نسبت اختلاف آن با «من»، سفر است.
این کتاب مجموعه‌ایست از سفرنامه‌ها یا دیگر مطالبی در ارتباط با سفرها که در اینجا و آنجا به چاپ رسیده است. طبیعی است که بعضی از آن‌ها از قالب سفرنامه خارج و تنها به یک اتفاق یا یک دیدار با آدمی خاص محدود شده باشند، اما به‌هر حال حاوی نکاتی درباره آن کشور یا شهر هستند.
این کتاب به چند گزارش از سفر به کشورهایی چون اسپانیا، ایتالیا، اتریش، فرانسه، سوریه، لبنان، هند، کره‌جنوبی، ارمنستان و امریکا اختصاص دارد.
- مارک دوپلو، منصور ضابطیان (سفرنامه‌ها و عکس‌ها)
مجموعه‌ای از گزارش‌های شخصی به کشورهای کنیا، آلمان، هلند، بلژیک، جمهوری چک، پرتغال، عراق، یونان و برزیل.
- برگ اضافه، یادداشت‌هایی از شرق تا غرب، منصور ضابطیان
گزارش‌هایی کامل از سفر به کشورهای مختلف نیست. بلکه یادداشت‌هایی پراکنده از مشاهدات و خاطرات نویسنده است از این‌سو آن‌سوی جهان. (درواقع ادامه و مکمل کتابهای قبلی)
اگر خود اهل سفر یا سفرنامه‌نویسی نیستید، می‌توانید از کتابهای سفرنامه استفاده کنید. با توجه به اینکه برخی سفرنامه‌ها بسیار طولانی هستند، می‌توانید از کتابهای مشابه کتاب «سفر با سفرنامه‌ها» نوشته خسرو شاهانی استفاده کنید.
- کتاب: سفر با سفرنامه‌ها، خسرو شاهانی، ۱۳۶۸
- در دل همیشه عزم سفر می‌کنیم ما
- صاحبدلان همیشه سفر در وطن کنند
منتخبی از سفرنامه‌های معروف با مقدمه دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی شامل:
- سفرنامه ابومعین حمیدالدین ناصرخسرو قبادیانی مرورزی
- عجایب هند، ناخدا بزرگ شهریار رامهرمزی، خاطرات سفرهای دریایی‌اش
- سفرنامه ابن‌بطوطه
- سفرنامه مادام دیولافوا، همسر مارسل دیولافوا مهندس و باستان‌شناس معروف همراه همسرش بود و از هنگام حرکت از فرانسه تا مراجعت وقایع روزانه مسافرت و نتیجه مشاهدات و مطالعات خود را مشروحاً یادداشت می‌کرد.
- یکسال در میان ایرانیان، پروفسور ادوارد براون مستشرق مشهور انگلیسی
- سه سال در دربار ایران، دکتر فوریه(طبیب مخصوص ناصرالدین شاه)
- گوشه‌ای از تاریخ اجتماعی تهران قدیم، جعفر شهری، سفرنامه نیست بلکه تهران‌گردی دقیق است.
- از پاریز تا پاریس، دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی
- سیاحتنامه از کتاب الکی‌خوش‌ها، خسروشاهانی
سفرنامه چیست؟
با توجه به اینکه سفرنامه‌نویسی را هم زیرمجموعه‌ای از خاطره‌نویسی و ثبت تجربیات می‌دانم، دراین‌باره نیز تحقیق و پژوهش می‌کنم. سفرنامه‌نویسی هم برای خود مسافر و هم برای خواننده سفرنامه لذت‌های متفاوتی دارد. اما همانطور که سفر، اصولن موضوع جذابی است، به تبع سفرنامه آدم‌های مختلف، خالی از لطف نخواهند بود.
می‌توانید دراین‌باره در قسمت سیزدهم پادکست پراجکت O هم بشنوید.
صادقانه بگویم که برخلاف جستجوی همچنان ادامه‌دارم، جز دوتا کتاب تخصصی در باب سفرنامه‌نویسی حرفه‌ای پیدا نکردم. بنابراین نمی‌توانم تعریفی تخصصی از آن ارائه بدهم. اگر اهل گشت‌وگذار در کتابفروشی‌ها باشید، می‌بینید که در بخش سفرنامه‌ها اغلب خود سفرنامه مسافران و ماجراجویان دیده می‌شود تا محتوایی در زمینه اینکه چگونه یک سفرنامه خوب بنویسیم.
جالب است بدانید که طبق تعریف سازمان جهانی جهانگردی، مدت سفر، از ۲۴ ساعت تا یک سال است. احتمالن به این معنی که کمتر یا بیشتر از این مدت، سفر به معنی کلمه محسوب نمی‌شود.
برداشت من تا به اینجا این است که نوشتن یک سفرنامه خوب و جذاب، به مهارت نویسنده‌ی مسافر در خوب دیدن هنگام سفر، ثبت تجربیات قابل توجه به اشکال مختلف و در نهایت، خلاقیت و هنر او در شکل‌دهی یک اثر برمی‌گردند.
چیزی که در سفرنامه‌ها مهم است، هدف از سفر است. بخصوص این مورد در سفرنامه‌های قدیمی پررنگتر دیده می‌شود. چراکه به دلیل دشواری سفر، معمولن هدف مهمی از آن سفر مدنظر قرار می‌گرفته است. مانند سفر با اهداف اکتشافی، مذهبی یا فرهنگی.
متاسفانه در دوران تحصیل، افراد با قالب‌های نگارش آشنا نمی‌شوند و گمان‌می‌رود که گزارش‌نویسی، داستان‌نویسی، خاطره‌نویسی، سفرنامه‌نویسی و یادداشت‌برداری یکسان است. درحالیکه هرکدام از این قالب‌ها، ویژگی‌های خاص خود را دارند.
برای اطلاعات بیشتر درمورد سفرنامه‌نویسی می‌توانید به کتاب «سفر و آموزش سفرنامه‌نویسی» نوشته محمدحسین بحرالعلومی،۱۳۸۷ مراجعه کنید.
این مقاله بروز می‌شود.
آخرین دیدگاه‌ها