اول بگویم که سلیقه یک ویژگی ساختنی و اکتسابی است. مگر کسانی که توجهی به آن ندارند. دیدید بعضی‌ها آشپزی‌شان بد است یا بدلباسند؟ خوب، به نظر من اگر آموزش ببینند و به آن توجه کنند، به احتمال خیلی زیاد وضعیتشان بهتر می‌شود. حالا برای کسی که می‌خواهد سلیقه‌اش را در موضوع خاصی بسازد و به قولی خوش‌سلیقه شود، چه؟

شاید این عبارت‌ها به گوشتان خورده باشد؟ تربیت گوش، تربیت چشم برای شنیدن و دیدن زیبایی‌ها. برای این کار بهتر است و باید شما آثار فاخر را بشنوید و ببینید. مثلن برای یک موزیسین و یک نقاش این نوع تربیت حواس ضروری است. این می‌شود کیفیت. یعنی شما برای تربیت گوش و چشم و مغزت باید آثار فاخر ثابت شده، آثار کلاسیک و هنری را حتمن مصرف کنید.

اما در مورد کمیت و تنوع:

زمانی که غرق در کتاب‌های فرزندپروری بودم، یکی از اصولی که میان همه علما مشترک بود، تقویت حواس پنج‌گانه بچه بود. یعنی او را در معرض رنگ‌ها، بوها، مزه‌ها، طرح‌های مختلف قرار دهیم. این کار باعث تقویت مغز و پرورش حس خلاقیت او در آینده می‌شود. اتفاقن بچه‌های ایرانی در این زمینه غنی هستند، وجود فرش ایرانی با طرح‌ها و رنگ‌های مختلف یا انواع غذاها با مزه‌ها و ادویه‌های متفاوت.

پس در درجه اول کمیت و تنوع است که حواس را می‌سازد و برعکس محدودیت به قولی ذوق را کور می‌کند. مثلن من در ذائقه غذایی‌ام طعم شیرین خیلی کم بوده یا گوشت گوسفند از بچگی نخورده‌ام، بنابراین تحمل هیچ کدام را ندارم. یعنی سلیقه چشایی من ضعیف است.

اما در زمینه هنر، عده‌ای ادعا می‌کنند که عمر کوتاه است و آثار فاخر را باید دید و خواند و جای هیچ سوسیس کالباسی در این آشپزخانه نیست. بله، برای ساختن سلیقه، برای بالا بردن آگاهی و برای یادگرفتن هر موضوعی دیدن آثار کلاسیک و فاخر آن حوزه ضروری است. اما نه اینکه بقیه‌ای که در فهرست فاخرین قرار نگرفته‌اند، دیگر شایسته دیدن و شنیدن و خواندن نیستند.

مگر چندتا نقاش، نویسنده و موسیقیدان غول داریم که همه عمرمان را بپردازیم به آثار آنها. بااینکه معتقدم تکرار و تمرین سنجیده مهارت شما را صیقل می‌دهد اما در دنیا بسیاری آثار جالب، خلاقانه، نو و جذاب وجود دارند که به نظرم اگر آدم نبیند، درس‌های گرانبهایی را از دست می‌دهد.

حرف را کوتاه کنم. تجربه‌ام، حداقل در زمینه ساختن سلیقه موسیقی، فیلم و کتاب برای خودم و فرزندانم این را به من یاد داده که تنوع و تکثر البته با انتخاب‌های آگاهانه در کنار آثار باکیفیت به ساختن سلیقه شما کمک می‌کند. قدرت تشخیص شما نیاز به خوراک متنوع دارد و شما با کمیت و کیفیت سنجیده می‌توانید سلیقه خود را در هر موضوعی که به آن علاقه دارید، بسازید و به گروه خوش‌سلیقگان بپیوندید.

شاید هم داشتن روحیه جستجوگری است که شما را با جهان‌های تازه آشنا می‌کند و کهکشانتان را گسترده‌تر.