اگر در گوگل کلمه تجربهنگاری را جستجو کنید، بیشترین مطلبی که میبینید، درمورد تجربهنگاری آموزشی یا تربیتی مربوط به آموزشوپرورش است. ظاهرن در این سازمان ناکارامد، بخشنامهها و شیوهنامههایی برای معلمان بخصوص مقطع ابتدایی و مدیران وجود دارد تا تجربیات آموزشی و تربیتی خود را طی سالهای تدریس ثبت کنند.
به نظرم، احتمالن ضمانت اجرایی لازم برای انجام این کار وجود ندارد، چراکه تاکنون، بخصوص بعد از بازگشایی مدارس به دلیل همهگیری کرونا، سیستم آموزشی با سرعت بیشتری، سیر قهقرایی خود را طی میکند. میدانم حداقل در سه سال گذشته، تجربیات بسا ارزشمندی بدست آمده است. خود من با داشتن دو پسر دبستانی و دبیرستانی، درحال حاضر کولهباری تجربه از سیستم فشل آموزش آنلاین اندوختهام، چه رسد به معلمان و مدیرانی که در این امر خطیر و پرمسئولیت دستاندرکارند.
اما نمیخواهم اینجا به آن نوع تجربهنگاری بپردازم. (برای اطلاع بیشتر میتوانید این مقاله را مطالعه کنید.)
تجربه به معنی آزمایش و آزمودن است. شاید معنیای که بیشتر از آن استفاده میکنیم، دستاورد بعد از آزمودن چیزی است. مثلن میگوییم طرف در فلان کار باتجربه است. یعنی در حرفهاش بسیار آزموده و دستاوردهای زیادی اعم از منفی یا مثبت دارد.
بنابر این تعریف و ترکیب تجربه با نگاشتن، تجربهگاری به معنی مستندسازی رویدادهای آزموده شده است، بطوریکه بتوان با مرور آنها، درسها و نکات مهم آن را برداشت کرده و برای آینده و جلوگیری از تکرار اشتباهات استفاده کرد.
تجربهنگاری میتواند گستره بزرگی داشته باشد. یعنی نه تنها در آموزشوپرورش بلکه در هر حرفه یا تخصصی میتواند تجربهنگاری وجود داشته باشد. به نظر من، با توجه به مزایای آن، اصولن در حرفه با هر تخصصی، لازم است.
اگر بخواهم سادهتر و ملموستر بگویم، تجربهنگاری مانند خاطرهنویسی است. اما خاطراتی که در مورد شغل، کسبوکار، پروژههای مختلف و به عبارتی حرفه یک شخص، گروه یا سازمان نوشته میشود.
این تجربهنگاریها همانند خاطرهنویسی میتوانند اشکال مختلف داشته باشند. البته کمتر حس عاطفی و نگاه شخصی نویسنده را منعکس میکنند. چون از ابتدا برای استفاده افراد دیگر یا سازمانها تهیه میشوند. بعضی روایتگونهاند (شبیه داستان) و بعضی هم لحنی گزارشی یا اداری دارند. اما یک چیز در همه آنها مشترک است و آن این است که حاوی درسآموختههای رویداد، پروژه یا تجربه خاص هستند.
تجربهنگاری مهارتی است که به حفظ و یادآوری رویدادها کمک میکند. به کشف نقاط قوت و ضعف افراد، اشتباهات منجر به شکست بعلاوه اقدامات درست منجر به موفقیت میپردازد.
مستندسازی تجربیات یکی از آسانترین راههای پیشرفت و موفقیت است. مرور درسآموختهها باعث بروز و رشد نوآوری میگردد. یکی از بهترین منابع برای یادگیری حال و آینده است.
ضرورت تجربهنگاری و انتقال دانش
دربیشتر سازمانها و حتا کسبوکارهای کوچک، دانش و تجربیات ارزشمند در ذهن افراد ذخیره شده است. اگر این افراد سازمان را ترک کرده یا تغییر نقش دهند، این دانش ارزشمند را با خود خواهندبرد. این اتفاق گاهی میتواند باعث خسارات بزرگی برای سازمان یا کسبوکار گردد.
بعلاوه تحقیقات نشان داده است که انتقال دانش، یکی از کلیدهای موفقیت یک سازمان میباشد. سازمانهای موفقی که بیش از ۸۰درصد پروژههای خود را طبق زمان، بودجه و اهداف اولیه طرح به اتمام میرسانند، دارای فرایندهای رسمی انتقال دانش هستند.[۱]
تجربهنگاری و حفظ درسآموختههای پروژه ارتباط مستقیم با عملکرد مثبت سازمان دارد. بنابراین سازمانی که به این فرایندها اهمیت میدهد، دارای امتیازات بهتری میباشد.
این مساله بخصوص برای سازمانهایی با پروژههای گرانقیمت مانند ناسا(سازمان فضایی ایالات متحده امریکا) و یا سازمانهایی که تغییرات شغلی زیاد، در آنها اتفاق میافتند، بسیار حیاتی است. مانند شرکتهای حوزه تکنولوژی که متوسط عمرکاری یک کارمند(در امریکا) کمتراز ۴ سال است.[۲]
تجربه افراد سازمان، بخشی از حافظه کلی آن است. با خروج هر فرد بدون انتقال تجربیاتش، گویی بخشی از آن حافظه از بین میرود. بنابراین تبدیل دانش فردی به دانش سازمانی اهمیت دارد، چراکه با ترک متخصص، افراد جایگزین میتوانند از تجربه موجود برای حل مسائل استفاده کنند.
این تفکر اشتباه هم وجود دارد که دانش و تجربه خودبخود منتقل میشود. درحالیکه چنین نیست و اگر به نحوه صحیح ثبت و انتقال تجربیات توجه نشود، بدون شک از بین خواهند رفت.
با بهوجودآوردن فرهنگ بهاشتراکگذاری تجربه در سازمان، پیوندی میان فرد و سازمان بوجود میآید. به او حس مفید بودن و ارزشمندی میدهد و همین موضوع به نفع سازمان است.
در پروژههای گرانقیمت، تجربهنگاری و انتقال دانش میتواند مانع وقوع اشتباهات پرهزینه و در بعضی مواقع باعث نجات جان انسانها گردد.
[۲] منبع the Bureau of Labor Statistics of U.S
2 پاسخ
سلام افلیا جان
اول اینکه چه نام زیبایی دارین.راستی به چه معناست؟
دوم اینکه ممنون از مقاله تر تمیزت
کلی لذت بردم.
میدونی درخشش الماس به چیه؟
سخت بودنش.
این قابلیت دروجودت مشخصه.
موفقیتت آرزوی منست.
ممنونم
خوشحالم که مفید بوده و از تحسینتون سپاسگزارم
اسمم، نام گل است و البته نام یکی از شخصیتهای نمایشنامه هملت اثر شکسپیر