بوی یاس‌های باغچه‌ی کوچک خانه‌ی مامان‌جون، گل‌های سرخی که دستم بهشان نمی‌رسید. درخت کاج تپل باغچه‌ی خانه‌ی مامی‌جون که وقتی من به دنیا آمدم آن را کاشت و هربار که می‌رفتم خانه‌شان، با آن قد می‌گرفتم ببینم کداممان بلندتریم. مزه‌ی پودر فانیفکس و بستنی یخی‌هایی که از بقالی روبروی مدرسه می‌خریدم. تصویر شکوفه‌های بهاری توی کوه و صدای پرنده‌ها، صدای برف در سکوت زمستانی آن. بغل کردن بچه‌هایم و نرمی پوستشان و بوی موهایشان وقتی که از حمام می‌آیند.
همه‌ی اینها و صدها خاطره‌ی دیگر که هنگام یادآوری‌شان دلم غنج می‌رود و روحم سبک می‌شود. اما چرا یادآوری خاطرات گذشته چنین حس خوبی در ما ایجاد می‌کنند و اصلن این کار چه منافعی برای ما دارد؟
برای پاسخ به این سوال از مقالات وبسایت‌های psychology today وelemental.medium کمک گرفته‌ام.
قدرت خاطرات شیرین
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در ژورنال Nature Human Behaviour منتشر شد، افراد توسط یک پژوهشگر با روپوش سفید و بدون احساسی در چهره، مورد مشاهده قرار گرفتند. آنها تلاش می‌کردند دست خود را در آب یخ نگه دارند.- کاری که به طور حتمی باعث ایجاد استرس می‌شد. بلافاصله پس از آن، به افراد دستور داده شد که خاطرات شاد یا خاطرات «خنثی» ای را به خاطر بیاورند که همه‌ی آنها قبلن، هنگام آماده شدن برای آزمایش به آن فکر کرده بودند.
در حالی که سطوح هورمون استرس کورتیزول به دنبال تجربه‌ی ناخوشایند آب یخ در افرادی که خاطرات خنثی را به یاد می‌آوردند به طور پیوسته افزایش می‌یافت، سطح کورتیزول در بین افرادی که از آنها خواسته شده بود، تجربه‌های شاد را به خاطر بیاورند، تغییری نشان نداد.
تیم تحقیقاتی آزمایش را در گروه دوم تکرار کردند، اما این بار آنها در حین بخش یادآوری خاطرات از افراد اسکن مغزی گرفتند. آنها دریافتند که چندین ناحیه از قشر پیشانی مغز – نواحی درگیر در تنظیم احساسات و «کنترل شناختی» – زمانی که افراد خاطرات مثبت را به خاطر می‌آورند، فعال‌تر می‌شوند. پژهشگران آن مطالعه نوشتند که استرس حاد «توانایی ما را برای تنظیم شناختی هیجان کاهش می‌دهد» و اغلب محرک دوره‌های اضطراب یا افسردگی است. اما به نظر می‌رسد فکر کردن به زمان‌های شادتر این آبشار افکار و احساسات منفی را قطع می‌کند.
نوستالژی تقویت کننده‌ی شادی
تحقیق دیگری که نتایج آن در Journal of Happiness studies منتشر شده است، نشان داد کسانی که عمداً خاطرات مثبت را به خاطر می‌آورند و می‌چشند، لذت بیشتری در زندگی تجربه می‌کنند. کسانی که خاطرات را یادآوری می‌کردند و فعالانه درگیر تجدید تجربه‌های شاد بودند، نسبت به کسانی که تمرین عمدی نداشتند، شادی بیشتر و سطوح بالاتری از رضایت را گزارش کردند. نوستالژی، محبت عاطفی نسبت به رویدادهای گذشته که تداعی‌های شخصی شاد دارند، ثابت می‌کند که یک تقویت‌کننده‌ی پویا برای شادبودن است. به نظر می‌رسد که نوستالژی قدرت افزایش عزت نفس، تقویت احساسات مثبت را دارد و حتا محافظی در برابر افکار منفی است.
این مطالعه علاوه بر بیان مزایای یادآوری خاطرات، تکنیک‌هایی را نیز برای تأمل کردن، مورد بررسی قرار داد. شرکت‌کنندگان به سه گروه تقسیم شدند، به یک گروه آموزش داده شد که به مدت ۱۰ دقیقه، دو بار در روز به تفکر عمیق در مورد یک خاطره‌ی شخصی مثبت بپردازند. از گروه دیگری خواسته شد تا روی یادگاری‌هایی مانند عکس‌ها یا اشیاء شخصی که دارای ارزش احساسی هستند، تمرکز کنند. در حالی که به گروه سوم دستور داده شد که در حین فکر کردن به نگرانی‌های فعلی، آرامش خود را حفظ کنند.
نتایج نشان داد، دو گروهی که بر خاطرات مثبت تمرکز کردند و به یادگاری‌های ارزشمند توجه داشتند، نسبت به گروهی که در مورد مشکلات نشخوار می‌کردند، احساس مثبت بیشتری داشتند. این نشان می دهد که تأمل عمدی در مورد تجربیات مثبت زندگی و اشیاء معنادار می‌تواند راهی موثر برای پرورش احساسات شادی و مثبت‌اندیشی بیشتر باشد.
فایده‌های سلامتی
مزایای سلامتی مرور مجدد خاطرات مثبت بسیار فراتر از تکانه‌های موقتی شادی است. مطالعات نشان داده‌اند که یادآوری عمدی تجربیات شاد می‌تواند به مختل کردن الگوهای افکار منفی، کاهش اضطراب و حتی کاهش سطح کورتیزول کمک کند. این عمل به ویژه در جوانانی که به دلیل استرس در معرض خطر افسردگی قرار دارند، مؤثر بوده است، زیرا تصویر مثبت‌تری از خود ایجاد می‌کند.
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که یادآوری رویدادهای شاد از گذشته می‌تواند سلامت روان را حتی در مواجهه با عوامل استرس زا افزایش دهد. در نتیجه، خاطرات مثبت می‌توانند پادزهر قدرتمندی برای استرس با تقویت شناوری و انعطاف پذیری باشند.
نکته‌ی کلیدی– ما می توانیم دو بار از زندگی لذت ببریم: یک بار در لحظه و بار دیگر با یادآوری خاطره. ما به طور معمول انتخاب می کنیم که یا روی افکار مثبتی که احساسات خوشایند را برمی‌انگیزد تمرکز کنیم یا روی افکار منفی که احساسات منفی را تحریک می‌کنند. انتخاب ما، می‌تواند تأثیر عمیقی بر شادی کلی ما و حتی بر توانایی ما برای پس زدن شکست‌ها و ناامیدی‌های اجتناب‌ناپذیر زندگی داشته باشد.
اگر عادت ندارید به خاطرات خوش خود بپردازید، در اینجا تکنیک هایی برای شروع وجود دارد.
به جای گوسفند، خاطرات خوش را بشمار. یک تمرین شبانه را شروع کنید که هر روز با مرور تجربیات شاد از کتابخانه‌‌ی خاطراتتان که زندگی شما را غنی کرده‌اند، به پایان برسد. متوجه خواهید شد که این تمرین هم باعث آرامش و هم شادی می‌شود.
بازی «یادته» با دوستان خود. دفعه بعد که با خانواده و دوستانتان هستید، با مرور مجدد تجربیات سرگرم‌کننده‌ای که ارتباطات شما را تقویت کرده‌اند، بازی «یادته وقتی» را انجام دهید. این تکرار داستان‌های قدیمی، خنده‌های اجتناب‌ناپذیر و خاطرات شاد تازه‌ای ایجاد می‌کند.
خاطرات خود را بنویسید. ارزش تمرین شکرگزاری به خوبی ثابت شده است. یک دفتر خاطرات داشته باشید و هر روز چند خاطره‌ی خوشحال‌کننده را یادداشت کنید. حتا در چالش‌برانگیزترین زمان‌ها، می‌توانید روی بازتاب زمان‌های شادتر حساب کنید تا خلق و خوی خود را تغییر دهید.
در عکس های قدیمی غوطه‌ور شوید. به آن فکر کنید – بیشتر عکس ها زمانی گرفته می‌شوند که شما و دیگران در حال لبخند زدن، بزرگداشت یک مناسبت یا جشن گرفتن هستید. عکس های خود را برای یادآوری لحظات شادی که در گذشته باعث حال خوبتان شده‌اند، دوباره نگاه کنید.
برای کسی که زندگی شما را بهتر می‌کند، یادداشت بفرستید. یک دقیقه وقت بگذارید و به یک آشنا، همکار یا دوست بگویید «زندگی من برای آشنایی با تو بهتر شده است.» این یک عمل سخاوتمندانه است که هم گیرنده و هم فرستنده را غنی می‌کند.
از محرک‌ها استفاده کنید. از قدرت محرک‌های حسی مانند موسیقی یا رایحه استفاده کنید تا خود را به لحظات شادی از گذشته منتقل کنید. یک آهنگ مورد علاقه از دوران جوانی شما این قدرت را دارد که شما را به دوران شیرین زندگی بازگرداند. بوی پختن نان می تواند افکار خانه و خانواده را دوباره زنده کند. از این اعلان‌های حسی برای انتقال فوری خود به زمان شادی استفاده کنید.
«لحظه‌هایی به بزرگی سال‌ها»، عبارتی که جان کیتس شاعر ابداع کرده است، نشان می‌دهد که برخی از تجربیات کوتاه آنقدر زنده و قدرتمند هستند که تا آخر عمر با ما می‌مانند. در آنها، می‌توانیم هم معنا و هم شادی را بیابیم. آنها مدت‌ها پس از وقوع به ما خدمت می‌کنند، به شادی و انعطاف‌پذیری کلی ما کمک می‌کنند.
به طور خلاصه، خاطراتتان را دور نریزید و آنها را به نفع خود بکار ببرید! «لحظه‌های بزرگ‌تر از سال‌ها» را به ذهن و قلب خود نزدیک نگه دارید تا هر زمان که خواستید شادی بیشتری به زندگی‌تان ببخشید، به آنها دسترسی داشته باشید.
منابع:
آخرین دیدگاه‌ها